ลักษณะทางพันธุกรรม

        1.1

การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม

             การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม คือ ลักษณะทางพันธุกรรมต่างๆ ในสิ่งมีชีวิตจะถ่ายทอดไปทาง “ยีน” ที่อยู่ในเซลล์สืบพันธุ์

             ยีนแต่ละคู่จะควบคุมลักษณะของสิ่งมีชีวิตลักษณะเดียวกัน เช่น ลักษณะใบหน้าถูกควบคุมโดยยีน A บนโครโมโซมแท่งหนึ่ง และยีน a บนโครโมโซมอีกแท่งหนึ่ง  ลักษณะใบหน้าที่ปรากฏจึงขึ้นอยู่กับว่า      ยีนที่อยู่บนโครโมโซมทั้งสองเป็นยีนที่ควบคุมหรือกำหนดให้มีลักษณะใบหน้าเป็นแบบใด (กลม เหลี่ยม หรือรูปไข่)

             ในการแบ่งเซลล์เพื่อสร้างเซลล์สืบพันธุ์ (เซลล์ไข่และอสุจิ) โครโมโซมแต่ละคู่จะแยกจากกันไปอยู่ในเซลล์ใหม่ (เซลล์ที่จะเจริญไปเป็นเซลล์สืบพันธุ์) ทำให้ยีนที่อยู่บนโครโมโซมแยกกันไปด้วย เมื่อเซลล์ไข่ และอสุจิมารวมกันในการปฏิสนธิ ยีนก็จะมาเข้าคู่กันอีกครั้งหนึ่ง ซึ่งยีนคู่ใหม่ที่ได้นี้ครึ่งหนึ่งจะมาจากพ่อ (จากเซลล์อสุจิ) ส่วนอีกครึ่งหนึ่งจะมาจากแม่ (จากเซลล์ไข่) เซลล์ใหม่ที่ได้ (เซลล์ลูก) จึงมียีนของทั้งพ่อและแม่รวมกันและได้รับการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมจากพ่อและแม่ด้วย

             ลักษณะที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรมในมนุษย์และสัตว์ เช่น สีขน สีผิว รูปร่าง ฯลฯ

             ลักษณะที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรมในพืช เช่นโครงสร้างของลำต้น รูปร่างของผล ใบ ดอก  กลีบดอก และสีของดอก

             เซลล์สืบพันธุ์ของคน คือ เซลล์ไข่ อยู่ในรังไข่ของผู้หญิง และเซลล์อสุจิ อยู่ในอัณฑะของผู้ชาย โดยเซลล์สืบพันธุ์จะมีโครโมโซมเพียงครึ่งหนึ่งของเซลล์ร่างกาย

             การที่เซลล์สืบพันธุ์มีจำนวนโครโมโซมเพียงครึ่งหนึ่งของเซลล์ร่างกาย ก็เพราะกลุ่มเซลล์ที่ทำหน้าที่สร้างเซลล์สืบพันธุ์จะแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส ซึ่งผลการแบ่งเซลล์แบบนี้ จะทำให้โครโมโซมที่อยู่เป็นคู่ๆ แยกออกจากกันไปอยู่ในเซลล์ใหม่ คือ เซลล์ที่จะเป็นเซลล์ไข่ หรือเซลล์อสุจิ จึงทำให้เซลล์ดังกล่าวมีโครโมโซมเพียงครึ่งหนึ่งของเซลล์เดิม เช่น ในคนมีโครโมโซม 46 แท่ง หรือ 23 คู่ ดังนั้น เซลล์ไข่และอสุจิของคนจะมีโครโมโซมเซลล์ละ 23 แท่ง

             เมื่อเซลล์ไข่และอสุจิผสมกัน โครโมโซม 23 แท่งจากเซลล์อสุจิและโครโมโซมอีก 23 แท่งจาก    เซลล์ไข่จะมาจับคู่กันได้เซลล์ใหม่ที่เกิดจากการผสมของเซลล์ไข่กับอสุจิ ที่เรียกว่า ไซโกต ซึ่งจะมีจำนวนโครโมโซม 23 คู่ และมีการเจริญแบ่งเซลล์เป็นเซลล์ร่างกายที่มีโครโมโซม 23 คู่ หรือ 46 แท่งเท่าเดิม